29.12.2022 tarih ve 32058 sayılı Resmî Gazete’de Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlandı.
29.12.2022 tarih ve 32058 sayılı Resmî Gazete’de Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlandı. Bu yönetmelik ile, 07.07.2022 tarih ve 31889 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7416 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un[1] uygulanması doğrultusunda, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların faaliyet ve denetimleri ile bunlar arasındaki ticari ilişkiler ayrıntılı bir şekilde düzenleme altına alınmıştır (Yönetmelik m. 1).
Yönetmelik kapsamında elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar (“ETAHS”) ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar (“ETHS”), net işlem hacmi ve işlem adedi oranında orta, büyük ve çok büyük ölçekli olmak üzere sınıflandırılmış[2] ve anılan hizmet sağlayıcılar bakımından ölçeklerine göre birtakım yükümlülükler getirilmiştir.
ETAHS, elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcı olarak tanımlanmaktadır (Yönetmelik m. 4/1-f). Bu tanım kapsamında, elektronik ortamda mal veya hizmetlerin online platformlarda satışına aracılık eden kimseler elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (ETAHS) olarak değerlendirilmektedir.
Yönetmeliğe göre, ETHS ise, elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcıdır (Yönetmelik m. 4/1-h). Bu bağlamda, kendi internet sitesi, mobil sitesi veya mobil uygulaması üzerinden veya bir ETAHS’nin online platformu üzerinden elektronik ticaret pazar yerinde mal veya hizmet satışı gerçekleştiren kişiler elektronik ticaret hizmet sağlayıcı (ETHS) olarak kabul edilmektedir.
Takip eden bölümde, öncelikle, ETAHS ve ETHS’ler bakımından getirilen yükümlülükler, Yönetmelik uyarınca ölçeklerine göre de belirtilerek ele alınacaktır.
ETAHS ve ETHS bakımından öngörülen bilgi verme ve doğrulama yükümlülüğü 5 ve 6. maddelerde düzenlenmiştir:
| Bilgi Verme Yükümlülüğü | |
| Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı (ETAHS) | Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcı (ETHS) |
| Yönetmelik m. 6 – Bilgi Verme ve Doğrulama Yükümlülüğü
· Elektronik Pazar yerinin ana sayfasında doğrudan ulaşılabilecek şekilde “iletişim” başlığı altında aşağıdaki bilgilerin tamamı bulunmalıdır (f. 1): o Tacir için ticaret unvanı, MERSİS numarası ve merkez adresi; o Esnaf ve sanatkâr için adı ve soyadı, vergi kimlik numarası ve merkez adresi; o KEP adresi, elektronik posta adresi, telefon numarası ve (varsa) işletme adı ile tescilli markası; o Mensubu olduğu meslek odası, meslekle ilgili davranış kuralları ve bunlara elektronik ortamda erişim bilgileri. · M. 5/f. 2-3’te yer alan bilgilerin gösterilebilmesi ve güncellenebilmesi için gerekli teknik imkânları sağlamalı (f. 2); m. 5/f. 2-4’te belgeleri doğrulamalı ve bunların güncelliğini sağlamalıdır (f. 3). · ETAHS, 1/1/2023 tarihinden önce aracılık hizmeti sunduğu ETHS’ler bakımından m.6/3’te yer alan doğrulama yükümlülüğünü 1/1/2024 tarihine kadar yerine getirir. · ETHS’ye tahsis ettiği alanda aşağıdaki bilgilerin kendisinde bulunduğunu belirtmelidir (f. 4): o ETHS’nin elektronik iletişim adresi, o ETHS’nin doğruladığı merkez adresi.
Yönetmelik m. 8 – Siparişe İlişkin Yükümlülükler · İkinci el mallar ayrı kategoride satışa sunulmalıdır. · Siparişin onaylanması aşamasında ve ödeme bilgilerinin girilmesinden önce, vergi ve teslimat masrafları da dâhil olmak üzere alıcının ödeyeceği toplam bedelin ve sözleşmenin diğer şartlarının alıcı tarafından açıkça görülmesi sağlanmalıdır. · Mal veya hizmetin toplam bedeli, fiyatın hesaplanma usulü ve teslimat masrafları önceden belirlenemiyorsa buna ilişkin ek masrafların ödenebileceği bilgisi veril-melidir. · Alıcının siparişi onaylamasından önce veri girişindeki hatalarını belirleyebilmesi ve düzeltebilmesi amacıyla özet sipariş formu ile geri al gibi teknik araçlar yer almalıdır. · Sözleşme hükümlerinin, alıcı tarafından yeniden görülebilmesi, basılı bir şekilde kullanılabilmesi ve saklanabilmesi amacıyla söz konusu hususlar alıcıya fiziki veya elektronik ortamda temin edilmelidir.
· Kendine ait elektronik ticaret ortamında (internet sitesi, mobil sitesi veya mobil uygulaması) faaliyet gösteren ETHS de bu yükümlülüklere tâbidir.
Yönetmelik m. 9 – Siparişe İlişkin Yükümlülükler · Siparişi aldığını, işlemin yapıldığı elektronik ticaret ortamı (internet sitesi, mobil sitesi veya mobil uygulaması) üzerinden ve ayrıca elektronik posta, kısa mesaj veya telefon araması gibi araçlardan en az biriyle gecikmeksizin alıcıya bildirmelidir (f. 1). Sipariş ve sipariş alındığının teyidi bu beyanlara erişim mümkün olduğu anda gerçekleşmiş sayılır (f. 2).
· Kendine ait elektronik ticaret ortamında (internet sitesi vd.) faaliyet gösteren ETHS de bu yükümlülüklere tâbidir.
|
Yönetmelik m. 5 – Bilgi Verme Yükümlülüğü · Elektronik ticaret ortamının (internet sitesi, mobil sitesi veya mobil uygulaması) ana sayfasında doğrudan ulaşılabilecek şekilde “iletişim” başlığı altında aşağıdaki bilgilerin tamamı bulunmalıdır (f. 1): o Tacir için ticaret unvanı, MERSİS numarası ve merkez adresi; o Esnaf ve sanatkâr için adı ve soyadı, vergi kimlik numarası ve merkez adresi; o KEP adresi, elektronik posta adresi, telefon numarası ve (varsa) işletme adı ile tescilli markası; o Mensubu olduğu meslek odası, meslekle ilgili davranış kuralları ve bunlara elektronik ortamda erişim bilgileri. · ETAHS tarafından tahsis edilen alanda aşağıdaki bilgiler eksiksiz olarak bulunmalıdır (f. 2): o Ticaret unvanı, işletme adı veya tescilli marka bilgilerinin en az birisi; o KEP adresi; o Esnaf ve sanatkâr için vergi kimlik numarası; o Tacirler için MERSİS numarası; o Tacir veya esnaf ve sanatkâr olma-yanlar için ad, soyad ve merkez adresinin bulunduğu il (f. 3). · Aşağıdaki bilgiler ise ETAHS’e bildirilme-lidir (f. 4): o Merkez adresi, o Elektronik posta adresi, o Telefon numarası. · F. 2-4’teki bilgilere ilişkin değişiklikleri, değişikliğin gerçekleştiği tarihi izleyen günün sonuna kadar dâhili iletişim sistemi üzerinden ETAHS’ye iletmelidir (f. 5). · Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken belgelere, ETAHS tarafından oluş-turulan alan aracılığıyla alıcının erişe-bilmesini sağlamalıdır (f. 6).
Yönetmelik m. 7 – İşlem Rehberi · Elektronik ticaret ortamının (internet sitesi, mobil sitesi veya mobil uygulaması) ana sayfasında “işlem rehberi” başlığı altında güncel olarak aşağıdaki bilgiler yer almalıdır: o Sözleşmenin kurulabilmesi için mal ve hizmetin seçilmesi, teslimat ve ödeme bilgilerinin girilmesi ile siparişin onaylanması gibi gerekli aşamaları gösterir şekilde teknik adımlar, o Sözleşmenin elektronik ortamda saklanıp saklanmayacağı ile bu sözleş-meye alıcının daha sonra aynı ortamda erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağla-nacağına ilişkin bilgi, o Alıcının siparişi vermeden önce veri girişindeki hatalarını belirleye-bilmesi ve düzeltebilmesi amacıyla özet sipariş formu ile geri al gibi teknik araçların sunulacağına ilişkin bilgi, o Alıcıyla arasında uyuşmazlık çıkması halinde varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmaları.
|
ETAHS ve ETHS bakımından öngörülen diğer yükümlülükler ise, Yönetmeliğin 18 ve devamı maddelerinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Bunlar şu şekildedir:
| Diğer Yükümlülükler | |
| Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı (ETAHS) | Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcı (ETHS) |
| Yönetmelik m. 18 – Dahili İletişim Sistemi
· ETHS tarafından sistem üzerinden yapılan başvurular, başvurunun alındığı tarihten itibaren on beş gün içinde sonuçlandırılmalı ve sonuç sistem üzerinden ETHS’ye bildirilmelidir (m. 18/1). · Aracılık sözleşmesi, ETHS’nin kolayca erişebileceği şekilde sistem üzerinde saklanmalıdır (m. 18/2). · Sistemdeki bilgilerin görevli Ticaret Bakanlığı personeli tarafından görüntüle-nebilmesini sağlar (m. 18/3). – Dâhili iletişim sistemi üzerinden yapılması öngörülen işlemler 1/7/2023 tarihine kadar elektronik posta gibi teknik araçlarla yapılabilir.
Yönetmelik m. 19 – ETAHS’nin markalı ürününün satışı · Üreticisinin kim olduğu önem arz etmeksizin, kendisinin veya -aracı hizmet sağlayıcının hakim konumda bulunduğu şirket gibi- ekonomik bütünlük[3] içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde satışa sunamaz veya bu malların satışına aracılık edemez (m. 19/1). · Söz konusu malların farklı elektronik ticaret ortamlarında satışa sunulması halinde bu ortamlar arasında erişim imkânı sunamaz, örneğin bir bağlantı aracılığıyla yönlendirmede bulunamaz ve birbirinin tanıtımını yapamaz (m. 19/2). · Şu haller ise bu hükmün istisnasını teşkil eder (m. 19/3): o Toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlarından elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkını haiz olduğu mallar, o Dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile donanım ve yazılımları münhasıran elektronik kitapların dijital kopyalarının okunması, dinlenmesi ve kullanılmasına imkân sağlayan cihazlar.
– ETAHS’lar 1. ve 2.fıkralarda öngörülen yükümlülüklere 1.1.2024 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
Yönetmelik m. 20 – Çevrim içi arama motorlarında tanıtım ve erişim imkânı · Önceden rızalarını almadan ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin ETBİS’e kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan anahtar kelimeleri arama motorlarında verdiği reklamlarda kullanamaz (m. 20/1). · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, net işlem hacmine dâhil edilen elektronik ticaret ortamları dışında, kendine veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilere ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkânı sunamaz ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapamaz (m. 20/6).
Yönetmelik m. 21 – Veri kullanımı ve paylaşımı · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, o ETHS veya alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetinin sunulması ve geliştirilmesi amacıyla kullanmalı, o Bu verileri kendisinin ETHS olduğu durumda veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETHS’ler üzerinden diğer ETHS’lerle rekabet ederken kullanmamalı, o ETHS tarafından satışa sunulan ürünlerin satış ve iade verileri, özellikleri, açıklamaları ve görselleri; bu ürünlere ilişkin soru, cevap ve değerlendirmeler ile dönemsel, özel gün, kategori ve ürün bazlı en çok tercih edilen ürün verileri, alıcıların cinsiyet, yaş grubu, il ve ilçe dağılımı ile satın alma gün ve saat verileri, ETHS’nin performansına ilişkin değerlendirme puanını ETHS’nin erişimine sunmalıdır.
Yönetmelik m. 22 – Pay Devri Yükümlülüğü · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, Yönetmelikte belirtilen pay devri, pay devralma, şirket kurma gibi hallerde ETBİS’e bildirimde bulunmalıdır.
Yönetmelik m. 23 – Özel Denetim · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, özel denetim yaptırmalı ve buna ilişkin Yönetmelikte öngörülen diğer gereklilikleri yerine getirmelidir.
Yönetmelik m. 24 – Faaliyete Uygunluk Raporu · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, ETHS tarafından sağlanan içeriklerle ilgili her yıl ilgili mevzuata uygunluk incelemesi yapmalı ve Ticaret Bakanlığı’na bu doğrultuda bir rapor sunmalıdır.
Yönetmelik m. 25 – Ödeme Hizmeti Çok büyük ölçekli ETAHS, elektronik ticaret pazaryerlerinde; · Kredi kartıyla yapılan vb. ödeme işlemleri dışında, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketlerin, kredi verme işlemleri dâhil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine imkân sağlayamaz (m. 25/1-a); · Ekonomik bütünlük içinde olduğu kuruluşlarca ödemelerde elektronik paraların kabulüne imkân sağlayamaz (m. 25/1-b); · Elektronik cüzdan vb. araçlar aracılığıyla ödeme hizmeti sunamaz veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerce bu hizmetlerin sunulmasına imkân sağlayamaz (m. 25/1-c). · Satın alma işlemleri karşılığında ETAHS tarafından alıcılara sağlanan puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkânlar bu yasağın istisnasını teşkil etmektedir (m. 25/1-c). · ETAHS’lar bu düzenlemeye 1.1.2024 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
Yönetmelik m. 26 – Posta ve Taşımacılık Hizmeti · Çok büyük ölçekli ETAHS, elektronik ticaret hizmeti sunduğu pazaryerlerindeki satışlarda, kendisinin ETHS olarak yaptığı satışları ile elektronik ticaret dışındaki satışlar dışında, taşıma hizmeti organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyeti gösteremez (m. 26/1). · Ekonomik bütünlük içinde olup toplam işlem net hacimleri çok büyük ETAHS’lar için öngörülen eşiği aşan ETAHS’ların her birisi de söz konusu taşımacılık ve kargo hizmeti yasağına tâbidir (m. 26/2). · ETAHS’lar bu düzenlemeye 1.1.2024 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür. Yönetmelik m. 27 – İlan Hizmeti
· Çok büyük ölçekli ETAHS, mal ve hizmet ilânına ortam sağlıyorsa, bu ilanlar kapsamında mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına veya sipariş verilmesine imkân sağlayamaz.
Yönetmelik m. 28 – Reklam Bütçesi · Büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, reklam bütçelerinde Yönetmelikte belirtilen gereklilik ve oranlara uymalıdır. Yönetmelik m. 29 – İndirim Bütçesi · Büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, indirim bütçelerinde Yönetmelikte belirtilen gereklilik ve oranlara uymalıdır. Yönetmelik m. 30 – Elektronik Ticaret Lisansı · Bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan ETAHS, büyük ölçekli ve çok büyük ölçekli ETAHS faaliyetine devam edebilmek için Bakanlıktan lisans almak ve lisansını yenilemek zorundadır. · ETAHS’lar bu düzenlemeye 1.1.2025 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
|
Dahili İletişim Sistemi
· ETHS de Yönetmelik kapsamında yapacağı başvuru, bildirim ve açıklamaları dahili iletişim sistemi üzerinden gerçekleştirecektir. – Dâhili iletişim sistemi üzerinden yapılması öngörülen işlemler 1/7/2023 tarihine kadar elektronik posta gibi teknik araçlarla yapılabilir.
Yönetmelik m. 20 – Çevrim içi arama motorlarında tanıtım ve erişim imkânı · Yazılı şekilde ya da elektronik ortamda önceden olumlu irade beyanlarını almadan ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin ETBİS’e kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan anahtar kelimeleri arama motorlarında verdiği reklamlarda kullanamaz (m. 20/1). · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS, net işlem hacmine dâhil edilen elektronik ticaret ortamları dışında, kendine veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilere ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkânı sunamaz ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapamaz (m. 20/6).
Yönetmelik m. 22 – Pay Devri Yükümlülüğü · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS, Yönetmelikte belirtilen pay devri, pay devralma, şirket kurma gibi hallerde ETBİS’e bildirimde bulunmalıdır.
Yönetmelik m. 23 – Özel Denetim · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS, özel denetim yaptırmalı ve buna ilişkin Yönetmelikte öngörülen diğer gereklilikleri yerine getirmelidir. Yönetmelik m. 25 – Ödeme Hizmeti Çok büyük ölçekli ETHS, elektronik ticaret ortamlarında; · Kredi kartıyla yapılan vb. ödeme işlemleri dışında, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketlerin, kredi verme işlemleri dâhil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine imkân sağlayamaz (m. 25/1-a); · Ekonomik bütünlük içinde olduğu kuruluşlarca ödemelerde elektronik paraların kabulüne imkân sağlayamaz (m. 25/1-b); · Elektronik cüzdan vb. araçlar aracılığıyla ödeme hizmeti sunamaz veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerce bu hizmetlerin sunulmasına imkân sağlayamaz (m. 25/1-c). – ETHS’lar bu düzenlemeye 1.1.2024 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
Yönetmelik m. 27 – İlan Hizmeti
· Çok büyük ölçekli ETAHS, mal ve hizmet ilânına ortam sağlıyorsa, bu ilanlar kapsamında mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına veya sipariş verilmesine imkân sağlayamaz.
Yönetmelik m. 28 – Reklam Bütçesi · Büyük ve çok büyük ölçekli ETHS, reklam bütçelerinde Yönetmelikte belirtilen gereklilik ve oranlara uymalıdır.
Yönetmelik m. 30 –Elektronik Ticaret Lisansı · Orta, büyük ve çok büyük ölçekli olup toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret satışlarından elde eden ETHS, faaliyetine devam edebilmek için Bakanlıktan lisans almak ve lisansını yenilemek zorundadır. – ETHS’lar bu düzenlemeye 1.1.2025 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
|
Hukuka Aykırı İçerik ve Haksız Ticari Uygulamalar
Yönetmelik’te ayrıca, hukuka aykırı içerik ve haksız ticari uygulamalar (E-Ticaret Kanunu m. 9, Yönetmelik m. 10-12) ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. İlk olarak ETAHS, kural olarak ETHS tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı hususlardan sorumlu değildir (m. 10/1).
ETHS tarafından sunulan hukuka aykırı içeriklerden sorumlu olmamakla birlikte ETAHS, Yönetmeliğin 24. maddesi uyarınca, ETHS tarafından sunulan içeriğe ilişkin her yıl inceleme yapar ve bu incelemeye ilişkin mevzuata uygunluk raporu hazırlayarak izleyen takvim yılının nisan ayı içinde Bakanlığa sunar. Hukuka aykırı içeriklerin mevzuata uygunluk raporuyla ETAHS tarafından tespit edilmesi veya yargı mercilerinin hukuka aykırı içeriğe ilişkin kararının ETAHS’ye bildirilmesi ya da Bakanlığın ya da görev alanlarına giren konularda diğer kamu kurum ve kuruluşlarının hukuka aykırı içerik bildiriminde bulunması durumunda ETAHS’ın hukuka aykırı içerikten haberdar olduğu kabul edilir (m. 10/3).
ETAHS, ETHS tarafından sunulan içeriklerin yukarıda belirtilen yollarla hukuka aykırı olduğundan haberdar olması hâlinde, bu içeriği kırk sekiz saati geçmemek üzere yayımdan kaldırmalı ve hukuka aykırı hususu ETHS’ye ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekçesiyle bildirmelidir (m. 10/2).
Yönetmelikte ayrıca, elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunulamayacağı belirtilmiştir. Buna göre, ETAHS’nin, aracılık hizmeti sunduğu ETHS’nin ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalar haksızdır (m. 11/1).
Yönetmeliğin 11. maddesinin devamında ise haksız ticari uygulama sayılan hususlar sıralanmış olup bunlar aşağıdaki gibidir:
- Mal veya hizmet satışı karşılığında ETHS’ye yapılması gereken ödemenin en geç, ürün satış bedelinin ETAHS’nin tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde bedelin tamamını içerecek şekilde yapılmaması. Burada, ETAHS’nin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-cüzdan gibi ödeme hizmeti sağlayıcısına yapılan ödemeler ETAHS’ye yapılmış kabul edilecektir (m. 11/3). Bu nedenle, söz konusu ödeme hizmeti sağlayıcısı aracılığıyla yapılan ödemeler de beş iş günü içinde ETHS’ye iletilmelidir.
- ETAHS tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dâhil olmak üzere, ETHS’nin kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması.
- ETHS ile olan ticari ilişkinin koşullarının, yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi, bu sözleşmenin açık ve anlaşılır olmaması veya bu sözleşmenin sonradan ETHS tarafından erişilebilecek şekilde dâhili iletişim sisteminde saklanmaması.
- ETHS’nin aleyhine olacak şekilde aracılık sözleşmesi hükümlerinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkân sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer verilmesi.
- Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği hâlde ETHS’den bedel alınması.
- Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği hâlde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle ETHS’nin sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, ETHS’ye sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması.
- ETAHS tarafından ETHS’nin önceden onayı alınmaksızın, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirtilen sürelerin üzerinde cayma hakkı süreleri belirlenmesi.
- ETAHS tarafından ETHS’lere, kendi ürün ve faaliyetleri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklama ve bildirimde bulunulması.
- Büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS’ın, ETHS’nin ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlaması, herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlaması, buna imkân sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer vermesi (m. 11/6).
Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı İhlalleri
Yönetmeliğin 12 vd. maddelerinde marka hakkı gibi fikri ve sınai mülkiyet haklarının ihlali halinde yapılacak şikâyetin usul ve esasları düzenlenmiştir. Buna göre, şikâyet başvurusu dâhili iletişim sistemi, noter veya KEP aracılığıyla, 12. maddenin 1. fıkrasında belirtilen unsurları içerecek şekilde yapılmalıdır. ETAHS, şikâyet başvurusunun kendisine ulaşmasından itibaren kırk sekiz saati geçmemek üzere gecikmeksizin şikâyete konu ürünü yayımdan kaldırarak durumu ETHS’ye ve hak sahibine bildirecektir (m. 12/3). Bu bildirimler dâhili iletişim sistemi üzerinden yapılabilir (m. 12/4).
Şikâyete ilişkin ETHS’ye yapılan bildirimde şikâyet başvurusuna itiraz yöntemleri de belirtilir (m. 12/3). ETHS 13. maddenin 1. fıkrasında sayılan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde şikâyet başvurusuna itirazda bulunabilir. İtiraz üzerine ETAHS, 13. madde kapsamında ETHS’den temin edilen bilgi ve belgelerin incelenmesi ile sınırlı olmak üzere bir inceleme yapar (m. 14/3). ETHS’nin itirazında haklı olduğunun sunulan bilgi ve belgelerden açıkça anlaşılması halinde ETAHS, şikâyete konu ürünü itiraz başvurusunun kendisine ulaşmasından itibaren en geç yirmi dört saat içinde yeniden yayımlar ve durumu hak sahibi ile ETHS’ye gecikmeksizin bildirir (m. 14/1). Bunun üzerine ETAHS, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlalini ispatlayıcı yeni belgeler sunulmadıkça, aynı ürün ve iddiaya ilişkin şikâyet başvurularını işleme almayacaktır (m. 14/2).
Yukarıdaki açıklamalara ek olarak, ETAHS nezdinde yapılan şikâyet başvuruları ETAHS’nin platformu üzerinde fikri ve sınai mülkiyet hakkını ihlal eden mal veya hizmet sunulmaya devam edilmesini engellemeye yöneliktir. Fikri ve sınai mülkiyet haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle şikâyette bulunan ilgililerin genel hükümlere göre adli ve idari mercilere başvurma hakları saklıdır (m. 14/4). Bu doğrultuda, ilgili hak sahipleri, örneğin marka haklarına tecavüz edildiği iddiasıyla hukuk mahkemeleri nezdinde ilgili davaları açabilir ve çeşitli koruma tedbirlerine başvurabilirler.
Aracılık Sözleşmesi
Yönetmeliğin 15 vd. maddelerinde ETAHS ve ETHS arasındaki aracılık ilişkisi düzenlenmiştir. Buna göre, ticari ilişkinin koşulları yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmeli ve asgari olarak aşağıdaki unsurları içermelidir:
- ETHS’ye sunulan aracılık hizmeti bilgileri,
- Aracılık hizmetinin kısıtlanmasını, askıya alınmasını veya sonlandırılmasını gerektiren durumlar ile bunlara ilişkin süreçler,
- ETHS’den talep edilen hizmet bedellerine ve bu bedellerin hangi durum ve şartlarda farklılaşacağına veya güncelleneceğine ilişkin bilgiler,
- Mal veya hizmetlerin sıralanmasında ya da alıcıya tavsiye edilmesinde kullanılan parametreler, birden çok parametre varsa bunlar arasındaki öncelik sıralaması ve sıralamayı etkilemek amacıyla doğrudan veya dolaylı bir bedel ödenmesi halinde bu durumun sıralama üzerindeki etkileri,
- ETHS’ye yapılacak ödemelerin, m. 11 uyarınca beş iş gününü geçmeyecek, süresi,
- Dâhili iletişim sistemine erişim ve bu sistemin işleyişi ile ilgili bilgileri,
- Aracılık sözleşmesinin ETHS tarafından kolayca erişilebilir şekilde dâhili iletişim sisteminde saklanacağına ilişkin bilgi,
- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında belirlenen 14 günlük cayma hakkı süresinin üzerinde bir süre belirlenmesi halinde buna ilişkin bilgi,
- Fikri ve sınai mülkiyet hakkının sahipliğinin ispatı ile bu hakkın kullanımına ve hak ihlaline ilişkin alınan önlemlere dair bilgiler,
- Aracılık hizmetinin sunulması sırasında ETHS’nin faaliyetleri dolayısıyla elde edilen verilere, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin ardından ETHS’nin erişiminin olup olmayacağına ve erişimin ne kadar süreyle sağlanacağına ilişkin bilgi.
Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS tarafından yapılacak aracılık sözleşmesinde ayrıca aşağıdaki hususlar yer almalıdır:
- 21 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan bilgileri ETHS’nin bedelsiz ve etkin şekilde taşımasına ve aracılık sözleşmesinin süresi içinde bu verilere erişim sağlamasına teknik imkân sunacağına ilişkin bilgi.
- ETHS’nin veriye erişim ve veri taşıma taleplerinin alıcı bilgileri anonimleştirilerek on beş gün içinde karşılanacağına ilişkin bilgi.
Yönetmeliğin 16. maddesinde ise aracılık sözleşmesi hükümlerinin ETAHS tarafından değiştirilmesinin usulü düzenlenmiştir. ETAHS, aracılık sözleşmesi değişikliğine ilişkin bildirimi dâhili iletişim sistemi ve ayrıca onaylanmış elektronik iletişim adresi üzerinden ETHS’ye yapar (m. 16/1). Değiştirilmiş sözleşme hükümleri, bildirimden 15 gün sonra uygulamaya konulur. Ancak değişikliklerle, ETHS tarafından teknik geliştirme yapılmasını gerekmesinin söz konusu olması, komisyon oranlarının ve diğer hizmet bedellerinin artırılması, aracılık hizmetinin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması, ETHS’ye yeni cezai şart getirilmesi, hak ve menfaat dengesinin ETHS aleyhine bozulması gibi hallerde süre otuz gündür (m. 16/2). Otuz günlük süreyi gerektiren değişikliklerde ETHS, bu süre içerisinde dâhili iletişim sistemi üzerinden bildirimde bulunarak aracılık sözleşmesini tazminatsız feshedebilecektir (m. 16/3).
ETAHS’nin sağladığı aracılık hizmetini, aracılık sözleşmesinde yer verilen nesnel ölçütler dışında kısıtlaması, askıya alması veya sonlandırması ise mümkün değildir (m. 17/1). ETAHS, sözleşmede belirtilen ve kısıtlama, askıya alma veya sonlandırmayı gerektiren hallerde gerekçelerini açık ve anlaşılır şekilde belirterek ETHS’den açıklama talep eder ve açıklamasını sunması için ETHS’ye en az üç iş günü süre verir (m.17/2). ETHS’nin açıklamalarının yetersiz olması veya ETHS tarafından açıklama sunulmaması halinde, ETAHS sözleşmeyi kısıtlama, askıya alma veya sonlandırmaya (feshetmeye) gidebilir. Bu yöndeki kararını ETHS’nin açıklamasının kendisine ulaştığı tarihten itibaren yedi iş günü içinde veya açıklama sunulmaması halinde açıklama için verilen üç iş gününün sonunda ETHS’ye bildirir (m. 17/3).
Yönetmelikte ayrıca, mevzuattan kaynaklanan sebeplerle veya kamu düzenini ilgilendiren, gecikmesinde sakınca bulunan ya da dolandırıcılık, veri ihlali veya diğer siber güvenlik risklerini içeren durumlarda, ETAHS tarafından e-ticaret platformlarında gerçekleştirilen aracılık hizmetinin derhal kısıtlanabilmesine, askıya alınabilmesine ve sonlandırılabilmesine imkân tanınmıştır. Ancak bu ihtimalde söz konusu işlemin gerekçesinin ETHS’ye bildirilmesi gerekir (m. 17/7).
[1] 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun bundan sonra “E-ticaret Kanunu” olarak anılacaktır.
[2] Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 4. maddesi uyarınca; Bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan ETAHS orta ölçekli, bir takvim yılındaki net işlem hacmi otuz milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan ETAHS büyük ölçekli, bir takvim yılındaki net işlem hacmi altmış milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan ETAHS çok büyük ölçekli; bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan ETHS orta ölçekli, bir takvim yılındaki net işlem hacmi otuz milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan ETHS büyük ölçekli, bir takvim yılındaki net işlem hacmi altmış milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan ETHS çok büyük ölçekli olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, söz konusu hükümlere göre, büyük ölçekli ETHAS ve ETHS, orta ölçekli olanların, çok büyük ölçekli ETAHS ve ETHS orta ve büyük ölçekli olanlar bakımından öngörülen yükümlülüklere tâbidir.
[3] 6563 sayılı Ekonomik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 2/1-j bendi uyarınca, ekonomik bütünlük “bir kişinin, bir ticaret şirketinin doğrudan veya dolaylı olarak paylarının en az yüzde yirmi beşine ya da oy haklarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararları alabilecek payına sahip olmasını, şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyeyi seçme hakkını haiz olmasını, kendi oy haklarının yanında bir sözleşmeye dayanarak tek başına veya diğer pay sahipleriyle birlikte oy haklarının çoğunluğunu oluşturmasını, bir ticaret şirketini sözleşmeye bağlı olarak hâkimiyeti altında bulundurmasını veya bu hâllere bağlı olarak bu kişiyle bağlantılı tüm ticaret şirketleri ve bu kişiye ait işletmeler arasındaki ilişkiyi ya da pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın birden fazla ticaret şirketinin aynı kişi veya kişiler tarafından yönetilmesini” ifade eder.